9 listopada 1989 roku upadł mur berliński, dramatyczny symbol żelaznej kurtyny, który dzielił Europę na dwa bloki przez blisko czterdzieści lat. Dzisiaj – dwadzieścia siedem lat później – dwunastu holenderskich fotografów przypomina swoje fotografie wykonane w Europie Środkowej i Wschodniej od roku 1979 do czasu przewrotu około 1989. Premiera wystawy miała miejsce w Galerii Noorderlicht w Gronningen w 2014 roku.

Winston Churchill w swoim słynnym przemówieniu w Fulton (USA) w 1946 roku wprowadził pojęcie żelaznej kurtyny jako wyimaginowanego pogranicza komunistycznego bloku wschodniego i kapitalistycznego Zachodu: Od Szczecina nad Bałtykiem do Triestu nad Adriatykiem żelazna kurtyna zstąpiła na całym kontynencie. Po przemianach w Polsce i upadku muru berlińskiego system komunistyczny w Europie szybko dobiegł końca, a różnice między obu światami zaczęły się zacierać.

fot. Ad Nuis, Targowisko staroci w Krakowie, Polska, 1989

Dziś wystawa Po drugiej stronie / The Other side ponad ćwierć wieku od tamtych wydarzeń łączy wybitnych holenderskich fotografów dokumentujących okres przed i podczas różnych przełomowych momentów w byłych krajach komunistycznych. Artyści – świadkowie tak ważnych momentów historycznych, jak powstanie w 1980 roku w Gdańsku polskiego związku zawodowego „Solidarność”, wspomniany już upadek muru berlińskiego i rewolucja rumuńskiej 1989 – zapisali je na równi z ujęciami codziennego życia.

fot. Leo Erken, Lech Wałęsa

Obok bohaterów znaczących wydarzeń (m.in. Michaiła Gorbaczowa, Lecha Wałęsy, Tadeusza Mazowieckiego) na fotografiach zobaczymy zwyczajnych ludzi, pracujących i odpoczywających, handlarzy i wczasowiczów pośród architektury minionego systemu. Całość stanowi odkrywczy, zaskakujący i wieloaspektowy krajobraz bloku wschodniego w czasie ostatniej dekady transformacji.

Fotograficznym pracom analogowym, utrzymanym w czerni i bieli oraz w kolorze, towarzyszą komentarze autorów dotyczące dokładnie momentów powstania zdjęć. Wystawa The Other side poza historycznymi odniesieniami jest także szerokim przeglądem holenderskiego fotoreportażu lat 80. i początku 90. XX wieku. Wszyscy fotografowie nadal intensywnie pracują twórczo, a razem tworzą fundament nowej generacji europejskiej fotografii dokumentalnej i reporterskiej.

fot. Bert Verhoeff, Pałac Ceausescu, dzień po jego egzekucji, Boże Narodzenie, Bukareszt, Rumunia 1989

Wystawa jest jednym z wydarzeń kulturalnych wspieranych przez Ambasadę Królestwa Niderlandów w Warszawie w ramach Prezydencji Królestwa Niderlandów w Unii Europejskiej 2016.

Autorzy zdjęć: Ad van Denderen, Bertien van Manen, Vincent Mentzel, Leo Erken, Bert Verhoeff, Sabine Joosten, Piet den Blanken, Bert Spiertz, Hans van den Boogaard, Hans van der Meer, Ton Broekhuis, Ad Nuis

Kuratorzy: Ad Nuis, Bert Verhoeff, Bert Spierz, Olaf Veenstra
Współpraca kuratorska: Małgorzata Taraszkiewicz-Zwolicka

Zobacz także:
Maestri w Galerii Obok ZPAF
Malkovich w Leica Gallery
Ciało w świetle i mroku
Portrety nieznane
TRAFO PLUG: IN PROJECT ROOM
Dwie wystawy w Lublinie
Z niepewności w niepewność
Pejzaże Toskanii i Moraw
Wstyd we Wrocławiu
Półportret