Wystawa ze zbiorów Działu Fotografii Muzeum Narodowego w Gdańsku autorstwa związanych twórczo z Gdańskiem dokumentalistów powojennego Trójmiasta, takich jak: Janusz Uklejewski, Jerzy Dygasiewicz, Janusz Rydzewski, Edmund Zdanowski, Bolesława Zdanowska i Tadeusz Link – wszyscy oni tworzyli wybitne środowisko artystyczne skupione wokół powstałego w 1947 roku Związku Polskich Artystów Fotografików Okręgu Pomorskiego. Wielu z nich angażowało się w działania teatralne (T. Link), tworzyło struktury edukacji fotograficznej (B. i E. Zdanowscy, J. Dygasiewicz), ilustrowało wielki przemysł portowy (J. Uklejewski). Przywołany czarno-biały świat Gdańska z jego kwitnącym przemysłem stoczniowym i modernistyczną, właśnie powstającą architekturą (J. Rydzewski) ukazuje niezwykły rozwój miasta i przypomina specyfikę czasu minionego. Fotografie te to swoisty przegląd krajobrazu industrialnego, architektonicznego i społecznego miasta odrodzonego po II wojnie światowej. W tym zestawie pierwotnie prezentowane były na trójmiejskich wystawach "W XV-lecie wyzwolenia. Sopot w Fotografice Bolesławy i Edmunda Zdanowskich" (1960), "I Salonie Fotografików Polski Północnej" (1962) oraz "Gdańsk i morze. Wystawa fotografiki w ramach obchodów X wieków Gdańska" (1962). Dla poszerzenia kontekstu twórczości autorów do 41 zdjęć dodane zostały inne, reprezentatywne dzieła wybrane również ze zbiorów Pracowni Fotografii Gdańskiej MNG.

Okno, fot. Janusz Rydzewski

Siłą prezentowanych fotografii jest związek ich twórców z Trójmiastem. Potrafili oni uchwycić swoistego ducha Wybrzeża. Wśród krajobrazów stoczniowych (J. Dygasiewicz W stoczni), ludzi przy pracy (J. Uklejewski Beczki), nowoczesnego budownictwa (J. Rydzewski Gdańskie osiedle, E. Zdanowski Gdańsk – Nowe domy) rejestrowali życie mieszkańców i turystów korzystających z uroków Trójmiasta (T. Link Regaty, B. Zdanowska Spacer). Fotografie przez nich wykonane stanowią nie tylko dokument tamtych czasów w klasycznej formule, ale dodatkowo charakteryzują się dużym walorem artystycznym, wrażliwością na światło, świadomym i konsekwentnym wykorzystaniem fotograficznych środków wyrazu (E. Zdanowski Gdańsk – Jabłoniowy ażur, B. Zdanowska Morskie snopy, J. Uklejewski Port w nocy).

Bolesława Zdanowska

W latach 60. XX wieku w katalogach do wystaw podkreślano, że fotografie pokazują przeszłość i teraźniejszość. Ukazują ówczesny entuzjazm i optymizm społeczeństwa, które "stało na progu realizacji szeroko zakrojonego rozwoju". Tamtejsza teraźniejszość stała się już przeszłością. Budynki, porty, miejsca rekreacji, które blisko 60 lat temu były szczytem nowoczesności, dziś są już częścią historii Trójmiasta, często nie do poznania. Wystawa nasuwa więc refleksję na temat spełnionych przepowiedni i niespełnionych oczekiwań. Czy entuzjazm nowoczesności wzmacniany przez ówczesną propagandę socjalistyczną miał konsekwencje w twórczości artystów? W specyficznie konstruowanych kadrach, czasem w nieco przekornych ujęciach kontrastów lokalnej rzeczywistości artyści opowiedzieli o fragmencie rozwijającej się aglomeracji. I choć dziś to spojrzenie może być nieco retro, warto przywołać estetykę z lat, kiedy analogowa fotografia czarno-biała święciła triumfy, a środowiska fotograficzne w Polsce i konkretnie w Trójmieście rozkwitały.

Nad morzem, fot. Jerzy Dygasiewicz

Zobacz także:
Wystawa ''Widoki z okien pracowni''
Wystawa "Noc jest fotogeniczna"
Rok 1900. Europa w fotografii Henryka Czeczotta
Wystawa zdjęć laureatów konkursu BZ WBK Press Foto
Wystawa "Pejzaż magiczny" Piotra Targosza
Wystawy zdjęć Piotra Borowicza pt. "Pieśni"
Wystawa "Tak to widzę"
Twarze sztuki w fotografii Czesława Czaplińskiego
Wystawa "MASKI pamięci emocji"
Jedyna w Polsce wystawa zdjęć Vivian Maier – "In her own hands"
Wystawa "Wypał" Krzysztofa Lachowicza
Żubry w pejzażu Puszczy Knyszyńskiej
Wystawa "Wobec miejsca i czasu V. Tradycja i dziedzictwo kulturowe Ziemi Kłodzkiej"
Wystawa zdjęć Pawła Żaka "Ćwiczenia obowiązkowe i inne martwe natury"
Wystawa "Et in Arkadia Ego" Jowity Bogny Mormul
Portrety imigrantów z wyspy Ellis