Tokina, znany japoński producent optyki, w tym obiektywów przeznaczonych dla lustrzanek małoobrazkowych, stosuje dość nietypowe nazewnictwo swoich produktów. O ile pozostali wytwórcy optyki starają się w nazwie obiektywu zawrzeć nie tylko podstawowe parametry, ale i oznaczenia zastosowanych rozwiązań technicznych (co prowadzi do powstawania nazw tasiemcowych i trudnych do zapamiętania), o tyle Tokina stosuje zupełnie inna konwencję nazewniczą. Na nazwę modelu składa się oznaczenie serii, numer modelu oraz ew. symbol oznaczający obiektywy przeznaczone dla korpusów z matrycą formatu APS-C – i tyle. Żadnej litanii oznaczeń, brak nawet wielkości otworu względnego – jeśli chcemy dowiedzieć się czegoś więcej o konkretnym obiektywie, nie pozostaje nic innego, jak zerknąć w dane katalogowe.
Żeby było ciekawiej, na obudowie obiektywu zwykle naniesiona jest nie nazwa katalogowa modelu, a oznaczenie serii, niektórych zastosowanych technologii oraz zakres ogniskowych i otworów przysłony. Zatem mając nazwę modelu, nie dowiemy się, jakie ma on parametry, a trzymając obiektyw w ręce, nie dowiemy się, jak się on naprawdę nazywa… Tak czy inaczej, nie ominie nas zerknięcie do katalogu (czy to papierowego, czy internetowego pod adresem www.tokinalens.com – dopiero z niego dowiemy się wszystkiego o konstrukcji interesującego nas obiektywu.

Jak widać, w oznaczeniach nanoszonych na obiektywy Tokiny brak konsekwencji. W różnym układzie znajdziemy tam określenie serii, zakres ogniskowych i przysłon oraz oznaczenie niektórych cech szczególnych, jak przeznaczenie dla lustrzanek z matrycą APS-C (DX).

Zacznijmy jednak od rozszyfrowania informacji kryjących się nazwie katalogowej interesującego nas modelu. Typowa nazwa obiektywu Tokiny ma postać:
AT-X 235 AF PRO
Pierwszym elementem nazwy jest, jak już wspomnieliśmy, nazwa serii: AT-X to skrót niezbyt skromnego hasła Advanced Technology-Extra, i w ten sposób oznaczone są obiektywy autofokus serii "zasadniczej" oraz "zaawansowanej". Nazwy obiektywy serii "budżetowej" rozpoczynają się symbolem AF, jednak obecnie jest ona reprezentowana przez jeden tylko model, AF 193. Symbol AF pojawia się również w nazwach modeli z serii AT-X, jednak nie jest on "obowiązkowy". Obiektywy manualne należą do serii SL (stałoogniskowe) oraz SZ-X (zoomy).
Drugim członem nazwy jest trzycyfrowy numer modelu. Jest on konstruowany na podstawie zakresu ogniskowych obiektywu, i niekiedy na jego podstawie można rozszyfrować te wartości (np. model SZ-X 721 ma zakres ogniskowych 70-210 mm), ale zazwyczaj się to jednak nie uda (jak w wypadku modelu SZ-X 205, gdzie zakres ogniskowych wynosi 28-105 mm). Jeśli numer modelu poprzedzony jest literą M, jest to obiektyw przezmaczony do makrofotografii, jak np. AT-X M100 PRO D. Nie jest to jednak regułą - w katalogu obiektywów Tokiny na rok 2007 obiektyw ten nosi oznaczenie pozbawione litery M, a więc AT-X 100 AF PRO D.
Po numerze modelu pojawić się może wspomniane wcześniej oznaczenie AF, ważniejszy jest jednak symbol PRO – oznacza on, że obiektyw zalicza się do serii AT-X PRO, charakteryzującej się nadzwyczaj solidną budową, mechanizmem odłączania pierścienia ostrości Focus Clutch (patrz poniżej) oraz wysoką jakością optyczną. Jeśli są to obiektywy zmiennoogniskowe, mają stały maksymalny otwór względny. Obiektywy tej serii pokryte są bardzo wytrzymałym, chropowatym tworzywem Armalite.
Kolejnym ważnym oznaczeniem pojawiającym się w nazwie modelu jest symbol DX. Oznaczone nim są obiektywy przeznaczone do współpracy wyłącznie z cyfrowymi lustrzankami wyposażonymi w matrycę formatu APS-C. Nie nadają się one do stosowania w lustrzankach analogowych oraz cyfrowych wyposażonych w przetwornik 36x24 mm lub APS-H.
W nazwie modelu mogą pojawić się również dodatki w rodzaju SV, D czy II – służą one odróżnieniu kolejnych wcieleń tego samego obiektywu, jak ma to miejsce w wypadku np. obiektywu AT-X 840 AF.
Na obudowie obiektywu znaleźć można niekiedy również oznaczenia niektórych zastosowanych technologii, jak SD (elementy ze szkła niskodyspersyjnego) czy cech szczególnych jak Fisheye czyli geometria obrazu typu "rybie oko". Pozostałe rozwiązania konstrukcyjne i optyczne charakterystyczne dla danego obiektywu znajdziemy w firmowym katalogu – poniżej objaśniamy ich znaczenie. Począwszy od tego roku, Tokina zaczeła stosować ujednolicone piktogramy na ich oznaczenie.

Oznaczenia katalogowe - optyka

Aspherical – tym oznaczeniem sygnowane są obiektywy wyposażone w soczewki asferyczne. Zastosowanie takich elementów pozwala skorygować aberrację sferyczną, na wystąpienie której szczególnie narażone są jasne, szerokokątne zoomy. Dodatkową korzyścią wynikającą z zastosowania soczewek asferycznych jest łatwiejsze uzyskanie równomiernego rozkładu światła w kadrze oraz skorygowanie zniekształceń geometrycznych. Stosowane przez Tokinę elementy asferyczne to tłoczone soczewki szklane produkowane we współpracy z koncernem Hoya – jednym z największych dostawców szkła optycznego.

F&R Aspherical – oznaczony w ten sposób obiektyw AT-X 235 AF PRO wyposażony został w dwa elementy asferyczne – przedni o średnicy aż 50 mm oraz tylny o średnicy 20 mm.

SD Super Low Dispersion – ten symbol oznacza, że w konstrukcji obiektywu wykorzystano szkło niskodyspersyjne. Jest to specjalny gatunek szkła o niskim współczynniku rozszczepienia światła, jego zastosowanie pozwala zredukować natężenie aberracji chromatycznej.

HLD High-refraction Low Dispersion – w ten sposób oznaczone są obiektywy Tokiny, w których zastosowano elementy wykonane ze specjalnego gatunku szkła optycznego o dużej zdolności załamywania światła przy zachowaniu niewielkiego współczynnika rozszczepienia. Jego stosowanie pozwala ograniczyć występowanie aberracji chromatycznej.

Multi-Coating – takie oznaczenie posiadają obiektywy wyposażone w wielowarstwowe powłoki antyodblaskowe. Ich zastosowanie pozwala uniknąć odbić światła wewnątrz obiektywu i będących efektem tego "zajączków" i flary oraz spadku kontrastu na zdjęciach wykonywanych pod światło.

WP Water Proof – specjalne, "wodoodporne" powłoki przeciwodblaskowe ułatwiają usuwanie śladów pozostawionych na soczewkach przez krople wody oraz odcisków palców.


Oznaczenia katalogowe - rozwiązania mechaniczne

Floating Element System – w ten sposób oznaczone są obiektywy, w których podczas ustawiania ostrości dodatkowo zmienia położenie jedna z grup soczewek. Taka konstrukcja obiektywu ma na celu skorygowanie astygmatyzmu w całym zakresie odległości.

IFS Internal Focus System – oznaczone tym symbolem obiektywy wyposażono w mechanizm wewnętrznego ogniskowania. Dzięki temu, że ustawianie ostrości odbywa się poprzez przemieszczanie wewnętrznej grupy soczewek, mocowanie filtra nie obraca się, co ułatwia stosowanie filtrów efektowych. Taka konstrukcja obiektywu umożliwia szybsze działanie układu AF ze względu na mniejszą wagę poruszanych przy ogniskowaniu elementów. Ponieważ w trakcie ostrzenia nie zmienia się długość obiektywu, może on mieś zwartą i wytrzymałą budowę.

IRF Internal Rear Focus System – odmiana systemu wewnętrznego ogniskowania w której podczas ogniskowania przemieszczana jest tylna grupa soczewek.

Mechanizm One Touch Focus Clutch pozwala błyskawicznie włączać manualny tryb ustawiania ostrości. Wystarczy pierścień odległości przesunąć w położenie oznaczone symbolem MF.

Focus Clutch – opatentowany przez Tokinę, charakterystyczny dla obiektywów serii AT-X PRO mechanizm przełączania pomiędzy trybem AF a manualnym ustawianiem ostrości. Przesuwając pierścień odległości "do przodu" można go całkowicie odłączyć od mechanizmu AF. Zmniejszają się w ten sposób opory mechanizmu oraz masa poruszanych przez układ AF elementów. Dzięki temu układ AF działa znacznie szybciej i precyzyjniej. Przesunięcie pierścienia do pozycji MF podłącza go z powrotem do mechanizmu ustawiania ostrości. Ręczne ustawianie ostrości wymaga dodatkowo odłączenia napędu autofokusa tradycyjnym przełącznikiem M/AF.

One Touch Focus Clutch – udoskonalenie mechanizmu Focus Clutch wprowadzone w obiektywie AT-X 280 AF PRO z bagnetem Nikona lub Canona. Innowacja polega na tym, że przesunięcie pierscienia odległości do pozycji MF powoduje automatycznie odłączenie napędu AF, tak że nie jest konieczne stosowanie dodatkowego przełącznika (wersja z bagnetem EF) ani korzystanie z przełącznika wbudowanego w korpus (wersja z mocowaniem Nikona).

Zobacz także:
Oznaczenia obiektywów Canona dla systemu EOS
Co znaczą magiczne symbole DX, VR, G, AI-S, czyli oznaczenia obiektywów Nikona?
Oznaczenia obiektywów Sigma
Soczewki asferyczne – chwyt marketingowy czy rzeczywista innowacja?
Potrójne widzenie, czyli skąd się bierze aberracja chromatyczna?
Powłoki antyodblaskowe – jak wpływają na nasze zdjęcia?
Aparat w okularach, czyli ABC filtrów optycznych
Ile naprawdę widzi aparat, czyli kąt widzenia obiektywu
Kalkulator kątów i pola widzenia obiektywu
Współczynnik wydłużenia ogniskowej