Jednym ze sposobów wpływania na
ekspozycję zdjęcia jest regulowanie
czasu naświetlania błony światłoczułej bądź matrycy aparatu cyfrowego. We wczesnym okresie rozwoju fotografii wystarczało do tego proste nakrycie obiektywu, które zdejmowało się ręcznie na czas niezbędny do uzyskania prawidłowej ekspozycji. Nie było to problemem, gdy stosowane materiały światłoczułe były bardzo niskoczułe, a czas ten mierzono w sekundach czy nawet minutach, dziś jednak tę metodę można stosować wyłącznie w specyficznych sytuacjach (np. zdjęcia nocne), natomiast typowy czas ekspozycji wynosi kilka dziesiątych, setnych a nawet tysięcznych części sekundy. W tej sytuacji najbardziej nawet "szybkoręki" fotograf jest bez szans na odsłonięcie obiektywu na potrzebny okres. Dlatego też we współczesnych aparatach fotograficznych za regulowanie czasu ekspozycji odpowiada mechanizm zwany
migawką (ang. shutter).
Migawka to ruchoma mechaniczna przysłona, umieszczona na drodze światła wpadającego do wnętrza aparatu przez obiektyw. Jest ona otwierana na czas niezbędny do zapewnienia prawidłowej ekspozycji. W starszych aparatach czas ten był regulowany za pomocą odpowiedniego układu mechanicznego, dziś migawki są z reguły sterowane elektronicznie.
Pierwsza migawka pojawiła się dopiero w roku 1845, kiedy to dwóch francuskich fizyków,
Fizeau i
Foucault opracowało urządzenie do kontrolowania czasu ekspozycji, wykorzystywane do wykonywania zdjęć tarczy słonecznej. Aż do 1880 migawka traktowana była jak mniej lub bardziej użyteczny gadżet, jednak bynajmniej nie niezbędny do wykonywania zdjęć. W późniejszym okresie szybki rozwój materiałów światłoczułych (a zwłaszcza ogromny wzrost ich
czułości) spowodował, że migawka stała się obowiązkowym wyposażeniem każdego aparatu. W historii fotografii przewinęło się wiele najróżniejszych rodzajów migawek, które różniły się zarówno pod względem budowy, jak i miejsca umieszczenia w aparacie (lub poza nim), jak np. migawki żaluzjowe, otworkowe czy miechowa Grundnera.
|
W dawnych aparatach skrzynkowych migawka często była mocowana przed obiektywem, tak jak miechowa migawka Grundnera (po lewej) czy roletowa (po prawej). Do ich wyzwalania zawsze stosowany był wężyk spustowy. |
Dziś stosuje się niemal wyłącznie dwa typy migawek:
szczelinowe i
centralne.
Migawki szczelinowe to domena aparatów małego formatu, co dziś oznacza niemal wyłącznie aparaty małoobrazkowe na błonę 35mm oraz lustrzanki cyfrowe będące pochodną lustrzanek małoobrazkowych, można je też spotkać w aparatach średniego formatu jak Hasselblad FC czy Pentacon Six. Migawkę centralną stosuje się dziś w aparatach średniego i dużego formatu, przy czym różne może być jej umieszczenie względem aparatu i obiektywu.
Czasy otwarcia migawki zostały usystematyzowane podobnie jak wartości otworu
przysłony. Dzięki temu w łatwy sposób można dostosować czas naświetlania do wybranego otworu względnego, tak by otrzymać pożądaną ekspozycję zdjęcia. Podstawowy szereg czasów otwarcia migawki wynosi:
[ba]1, 1/2,1/4, 1/8, 1/15, 1/30, 1/60, 1/125, 1/250, 1/500, 1/1000, 1/2000 s[/a]
Jak łatwo zauważyć, każdy kolejny czas otwarcia jest niemal dokładnie o połowę krótszy, zatem różnica pomiędzy nimi wynosi 1
EV. Zwykle nowoczesne aparaty pozwalają na dokładniejsze ustalanie czasu ekspozycji zdjęcia, zazwyczaj co 1/2 lub 1/3 EV.