W celu uzyskania prawidłowo naświetlonego zdjęcia, do materiału światłoczułego lub matrycy musi dotrzeć określona ilość światła odbitego od fotografowanych obiektów. Ponieważ na oświetlenie fotografowanej sceny zwykle nie mamy wpływu, ilość światła docierającego do matrycy regulować musimy w samym aparacie. Służą temu dwa mechanizmy: przysłona i migawka. Przysłona służy do ograniczania ilości światła przechodzącego przez obiektyw, migawka zaś pozwala ściśle określić czas, przez jaki materiał światłoczuły będzie wystawiony na działanie światła. Kombinacja tych dwóch czynników daje nam parametr, który nazywamy ekspozycją zdjęcia.
Najważniejszą cechą ekspozycji jest to, że określony poziom naświetlenia zdjęcia uzyskać możemy poprzez wiele różnych kombinacji otworu przysłony i czasu ekspozycji. Jeśli w stosunku do parametrów wyjściowych zwiększymy dwukrotnie czas naświetlania i zmniejszymy o połowę ilość światła wpadającego przez obiektyw, uzyskamy dokładnie taką samą ekspozycję. Pozwala nam to w dużym zakresie manipulować innymi cechami zdjęcia, zależnymi czy to od otworu przysłony (głębia ostrości, hiperfokalna), czy też od czasu ekspozycji ("rozmazanie" poruszających się obiektów). Ponieważ ekspozycja, jaka jest wymagana, by uzyskać prawidłowo naświetlone zdjęcie, zależy od czułości materiału światłoczułego, należy ją zawsze podawać w połączeniu z wartością ISO filmu lub matrycy, np. f/16, 1/125 s, 100 ISO.

Przykładowy zestaw par wartości przysłony i czasów naświetlania dających tę samą ekspozycję.

EV – co to takiego?
Często spotykamy się z określeniem "zwiększyć/ zmniejszyć ekspozycję o 1 EV". Zazwyczaj tłumaczymy to jako "zmianę przysłony/ czasu o jedną działkę" i jest to w dużym stopniu poprawne. Skąd jednak wzięła się ta jednostka – EV (Exposure Value) – i co tak naprawdę oznacza?
Zmiana ekspozycji zdjęcia o 1 EV oznacza dwukrotne wydłużenie lub skrócenie czasu naświetlania bądź zmianę wartości przysłony o jeden stopień. Należy przy tym pamiętać, że EV to jednostka logarytmiczna, zatem +1 EV oznacza dwukrotne zwiększenie ekspozycji, +2 EV czterokrotne, a +3 EV już ośmiokrotne zwiększenie ekspozycji.
By ułatwić operowanie parametrami ekspozycji, wartość przysłony, czas otwarcia migawki oraz czułość materiału zostały tak wyskalowane, by zmiana jednego z nich o pełny stopień odpowiadała zmianie o 1 EV. Dzięki temu nie musimy zawracać sobie głowy przeliczeniami wartości przysłony i czasów ekspozycji - zmieniając przysłonę o -1 EV (np. z f/8 na f/11) oraz czas naświetlania o +1 EV (np. z 1/500 do 1/250 s) zachowujemy tę samą ekspozycję zdjęcia.
Gdy zwiększamy ekspozycję o 1 EV, powodujemy, że do materiału światłoczułego/ matrycy dociera dwukrotnie większa ilość światła. Analogicznie, zmniejszenie jej o 1 EV ogranicza ilość światła o połowę.

Zmiana ekspozycji zdjęcia o 1 EV oznacza dwukrotne zmniejszenie bądź zwiększenie ilości światła docierającego do matrycy.

Mogłoby się wydawać, że w czasach niezawodnej automatyki pomiaru światła znajomość zasad rządzących ekspozycją nie jest zbyt potrzebna. Nic bardziej błędnego. Układ pomiaru światła (czy też, bardzo zasadnie, pomiaru ekspozycji) jest jednak niczym więcej, jak automatem, któremu zdarza się błądzić. Gdy zdjęcie wyjdzie silnie niedoświetlone bądź prześwietlone, nie pozostaje nic innego, jak skorzystać z funkcji korekty ekspozycji. Dzięki temu obecnemu nawet w najprostszych kompaktach przyciskowi możemy zwiększyć bądź zmniejszyć ekspozycję względem zalecanej przez automatykę aparatu. Jego działanie jest proste – jeśli zdjęcie jest niedoświetlone, musimy wykonać korektę na "plus", zwiększając ekspozycję zdjęcia, gdy jest prześwietlone – zmniejszyć ją wprowadzając korektę na "minus". Typowy zakres dopuszczalnych zmian wynosi +/- 2 EV z dokładnością 1/2 lub 1/3 EV.

Jeśli okaże się, że układ pomiaru światła podjął błędną decyzję co do parametrów naświetlania ujęcia, przycisk korekty daje nam możliwość zmiany ekspozycji.

Zobacz także:
Mruganie okiem, czyli jak działa migawka
Do czego służy i jak działa przysłona?