Jak wiadomo, wzrok jest dla człowieka najważniejszym ze zmysłów – dlatego też fotografia odznacza się tak wielką siłą oddziaływania. Z kolei najistotniejszym z doznań wizualnych jest dla większości z nas kolor. Jest on ważnym nośnikiem informacji, emocji, a także źródłem reakcji estetycznych. Mechanizmy tego oddziaływania są skomplikowane i mocno indywidualne zarówno dla określonych grup ludzi, jak i pojedynczych osób. Na szczęście pewne podstawowe reguły są na tyle uniwersalne, że możemy mówić o istnieniu takiego zjawiska, jak psychologia percepcji koloru. Właśnie wykorzystanie tych prostych zasad umożliwi nam udoskonalenie warsztatu fotograficznego i wzbogacenie go o możliwość świadomego panowania nad barwą w naszych zdjęciach.

Nic tak nie ożywia zdjęcia, jak bogata kolorystyka.

Jednak zanim przejdziemy do opisu metod pozwalających na lepsze wykorzystanie kolorów w fotografii, musimy najpierw poznać najważniejsze cechy barw oraz ich interpretacji przez ludzki wzrok.

Kolor i jego składowe
Kolor może być rozmaicie definiowany. Najczęściej określają go trzy lub więcej parametrów, którymi mogą być tzw. składowe barwne, czyli liczby oznaczające udział kolejnych kolorów podstawowych – są to takie systemy jak RGB lub CMYK. Jednak dla fotografa znacznie bardziej naturalnym modelem, również trójelementowym, jest tzw. koło barw, zwane również jako system HSL (HSB). Definiuje on konkretny kolor jako wypadkową trzech elementów: odcienia zwanego też chrominancją (ang. Hue), nasycenia (ang. Saturation) oraz jasności (ang. Lumination lub Brightness).

Kody barwne kilku przykładowych kolorów zapisane w trzech różnych systemach
Nazwa	RGB	CMYK	HSL (HSB)
Czerwony	R:255, G:0, B:0	C:0%, M:93%, Y:81%, K:0%	H:0°, S:100%, L:100%
Zielony	R:0, G:255, B:0	C:98%, M:0%, Y:100%, K:0%	H:120°, S:100%, L:100%
Niebieski	R:0, G:0, B:255	C:88%, M:77%, Y:0%, K:0%	H:240°, S:100%, L:100%
Żółty	R:255, G:236, B:0	C:0%, M:0%, Y:100%, K:0%	H:56°, S:100%, L:100%

Warto zauważyć, że w systemie tym dla czystej bieli, czystej czerni oraz odcieni neutralnie szarych, wartość parametru Hue nie ma znaczenia, co jest zgodne ze zdrowym rozsądkiem – w sytuacji, gdy nasycenie jest zerowe, kolor zanika zupełnie.

Odcień koloru (chrominancja)
Jest on bazą wspomnianego przed chwilą koła barw. Parametr ten opisuje długość fali świetlnej, która wywołuje w naszym oku wrażenie barwy. Dla człowieka zakres fal widzialnych rozciąga się od 380 (kolor fioletowy) do 720 (kolor czerwony) nanometrów (nm). Graficznie wykres chrominancji przypomina rozpiętą na krawędzi koła tęczę, w której fiolet przechodzi płynnie w czerwień. Z tego powodu parametr Hue bardzo często liczbowo opisywany jest w stopniach: wartość 0° odpowiada wówczas kolorowi czerwonemu, 45° – żółtemu, 90° – zielonemu itd.

Wybierak kolorów w programie Adobe Photoshop CS5. Wąski pasek ilustruje skalę chrominancji, zaś kwadratowe pole to wykres luminancji i saturacji dla danego odcienia. Warto zwrócić uwagę, że parametry kolorów podawane są jednocześnie w systemach HSB, RGB, Lab oraz CMYK.

Nasycenie koloru (saturacja)
Może ono być też rozumiane jako "czystość koloru", czyli stopień, w jakim w czystej barwie zawarto domieszki szarości. Saturacja 100-procentowa oznacza czystą barwę, podczas gdy zerowa to zupełny brak koloru.

Jasność (luminancja)
Definiuje ona stopień wytłumienia koloru. Podobnie jak w przypadku saturacji, wartość 100% to czysty kolor. W miarę obniżania się tego parametru staje się on coraz ciemniejszy, aż do osiągnięcia stanu całkowitej czerni. Z kolei kombinacja niskiej saturacji i wysokiej luminancji daje odcienie zbliżone do bieli (przy zerowym nasyceniu i pełnej jasności otrzymujemy czysty kolor biały).