Osoby które fotografują amatorsko dosyć często nie traktują kształtu i orientacji kadru jako istotnych elementów swoich zdjęć. Zależy im przede wszystkim na zmieszczeniu na zdjęciu fotografowanego widoku, całego obiektu lub detalu, który je interesuje. Pierwszym etapem świadomego fotografowania jest stosowaniereguł kompozycji. Znacznie rzadziej jednak wciągają do kompozycji sam kadr, a jeśli już, to czynią to z powodów dość oczywistych – np. ustawiają aparat w pozycji pionowej, gdy orientują się, że w ten sposób fotografowana osoba lepiej wypełni zdjęcie, a z jej tła znikną odwracające uwagę elementy.

Na pierwszy rzut oka jest to zwyczajne zdjęcie koncertowe. Jednak przez zastosowanie wyjątkowo szerokiego kadru autor uzyskał efekt dużej koncentracji na występujących muzykach.

Postępując w ten sposób, osoby te tracą okazję do wzmocnienia fotograficznej kompozycji za pomocą odpowiednio ułożonego kadru o właściwych dla tematyki i kompozycji zdjęcia proporcjach. A tymczasem znajomość kilku bardzo prostych zabiegów może nam pomóc w wyniesieniu naszych umiejętności fotograficznych na zupełnie nowy poziom. Warto zatem poznać zasady rządzące tym elementem sztuki kompozycji, jakim jest dobór kadru.

Portret kontra landszaft
Dwoma najczęściej spotykanymi typami fotografii (a także malarstwie i wielu innych sztukach plastycznych) są kadry poziome i pionowe, w krajach anglojęzycznych noszące miana odpowiednio kadrów krajobrazowych (ang. landscape) oraz portretowych (ang. portrait). Już same nazwy sugerują ich najbardziej oczywiste zastosowanie – ujęcie poziome szczególnie dobrze sprawdza się przy fotografowaniu widoków, natomiast pionowe najczęściej spotkamy oglądając zdjęcia osób lub zbliżenia ich twarzy.

W klasycznym zdjęciu portretowym pionowy kadr pozwala uchwycić najwięcej detali fotografowanej osoby.

Jeżeli jednak odłożymy na bok te dość oczywiste funkcje pionowej i poziomej orientacji zdjęć, odkryjemy coś jeszcze. Otóż horyzontalne ułożenie kadru sprawia, że na oglądającego silniej działają znajdujące się na zdjęciu linie poziome, podczas gdy kompozycja wertykalna daje efekt przeciwny – wzmocnieniu ulegają linie pionowe. Ponadto zdjęcia zorientowane poziomo uwydatniają relację między sfotografowanymi obiektami, natomiast pionowe sprzyjają izolowaniu ich od otoczenia. Stąd już tylko krok do wyciągnięcia odpowiednich wniosków w celu maksymalnego wykorzystania potencjału fotografowanych scen.

Pozioma orientacja kadru pozwoliła uwypuklić na tym zdjęciu liczne poziome linie wyznaczające kolejne plany fotografii.

Przykładowo: cóż lepiej podkreśli wysokość i strzelistość fotografowanego wieżowca, jeżeli nie umieszczenie go w kadrze o zdecydowanie pionowej orientacji? Z kolei bezkres amerykańskiej prerii ukażemy najlepiej za pomocą zdjęcia o dużej szerokości, która zdecydowanie wyróżni linię horyzontu. Również do uwiecznienia rajdów motocyklowych zapewne najchętniej sięgniemy po kadr poziomy – zwłaszcza wówczas, gdy umiejętnie połączymy go z techniką panoramowania. Odpowiednie zorientowanie kadru zwiększy siłę oddziaływania każdego zdjęcia, zaś złe spowoduje, że główny obiekt na fotografii straci swoją pozycję i zostanie "zepchnięty" na dalszy plan.