Wydawnictwo Znak i Zachęta – Narodowa Galeria Sztuki prezentują pierwszy, obszerny portret fotograficzny PRL opowiedziany ustami jego twórców. Od 12 sierpnia, w Zachęcie oglądać można wystawę ''Czas wolny. Fotografie'', autorski projekt Łukasza Modelskiego. Ponad dwieście prac, których autorami są najbardziej znani fotoreporterzy PRL-u ujawnia tę mniej oficjalną, ludzką twarz epoki. Równolegle ukazuje się książka ''Fotobiografia PRL'' przygotowana również przez Łukasza Modelskiego. Tu z kolei mamy do czynienia z sześcioma rozmowami o fotografii, życiu, artystycznej bohemie, karierze zawodowej i społeczeństwie PRL. Dzięki temu wielogłosowi rysuje się przed nami świat nieoczywisty, zawieszony pomiędzy ''gierkowską oficjałką'', a odbiciem w ''krzywym zwierciadle''.

6 spojrzeń na Polskę
Książka Łukasza Modelskiego ''Fotobiografia PRL'' powstała, jak podkreśla sam autor, ''nieco przypadkiem''. W trakcie rozmowy z jednym ze swoich bohaterów, autor zrozumiał, że fotoreporterzy PRL-u zapisali w swych pracach niezwykły fragment wiedzy o 45 latach Polski Ludowej – od oficjalnych spotkań rządowych, poprzez wizyty zagranicznych gości, życie artystów oraz społeczne tło epoki. Rozmówcy Modelskiego niby od niechcenia rysują portret Polski sprzed 30-40 lat, a na jego tle swoje zawodowe dojrzewanie oraz perypetie towarzyszące na co dzień pracy fotoreportera. Ich opowieści mogą się dziś wydawać już nieco egzotyczne, jakby dotyczyły jakiegoś zupełnie innego, nieznanego świata. Z sześciu rozmów przeprowadzonych przez Modelskiego w ciągu kilku miesięcy miesięcy, szczególnie zapamiętujemy te, które dotyczą gwiazd warszawskiej i krakowskiej bohemy, nieznanych faktów z życia polskich polityków, czy te obnażające absurdy rzeczywistości. Najmniej w trakcie kilkudziesięciu lat pracy reporterskiej bohaterowie Modelskiego mieli do czynienia z wydarzeniami o znaczeniu politycznym, historycznym. Towarzyszyli z aparatem oficjalnej władzy, ale rzadko fotografowali przełomy, strajki czy opozycyjne zrywy. Książka przygotowana przez Łukasza Modelskiego to sześć rozmów z fotografami, którzy stworzyli obrazy tak sugestywne, że to właśnie ich oczami ''pamiętamy'' PRL. Z Romualdem Broniarkiem, etatowym fotografem tygodnika ''Przyjaźń'', Janem Morkiem, autorem jedynej fotografii Fidela Castro grającego w Warszawie w koszykówkę, Wojciechem Plewińskim, twórcą najważniejszych okładek krakowskiego ''Przekroju'', Aleksandrem Jałosińskim, związanym m.in. ze ''Sztandarem Młodych'', ''Kulturą'', ''Perspektywami'', Bogdanem Łopieńskim – autorem słynnej fotografii Edwarda Gierka i Piotra Jaroszewicza ''Przyspieszamy obywatele'' i Tadeuszem Rolke, jedynym, któremu udała się tzw. kariera zagraniczna. Na trzystu stronach, na sześć głosów opowiadana jest oficjalna i nieoficjalna historia trzech pokoleń Polaków. Tekst jest ilustrowany jest najbardziej znanymi i charakterystycznymi fotografiami autorstwa bohaterów książki.


Czas wolny. Fotografie
''Obywatele PRL byli zajęci budowaniem socjalizmu do 16. Potem, w czasie wolnym, po wyjściu z pracy, stawali się innymi ludźmi'' – mówi Aleksander Jałosiński, fotoreporter.
Życie codzienne uchwycone na fotografiach sześciu uczestników wystawy bywa absurdalne, zabawne, ale także niepokojące. Dla części bohaterów zdjęć ''czas wolny'' to wysiłek funkcjonowania''pomimo rzeczywistości'', próba zapanowania nad tym, nad czym zapanować się da. Dla innych – przeciwnie – to czas zapomnienia w przypadkowej i doraźnej zabawie.


Fotografie prezentowane na wystawie często w zamierzeniu pełniły funkcję propagandową. Równie często jednak – przy świadomym udziale ich twórców, a czasem jedynie dzięki nowemu kontekstowi – stawały się antypropagandą. Tym ciekawszą, że publikowaną przecież w oficjalnych mediach. Powstawały jako ilustracje do artykułów, wywiadów, reportaży, czasem „przy okazji” zleceń. Sześciu fotografów, z których najstarszy urodził się w 1928, a najmłodszy – w 1940 roku, większą część życia zawodowego spędziło w PRL-u. Pracowali dla każdego niemal rodzaju prasy – od zapatrzonego w Zachód ''Przekroju'', przez estetyzującą „Polskę”, gazety codzienne, tygodniki, pisma branżowe, po ''Przyjaźń'' – organ Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Radzieckiej. Uczestnicy wystawy to młodsi koledzy legendarnych fotoreporterów tygodnika ''Świat'', których na początku kariery traktowali jak mistrzów. Z czasem każdy z nich osiągnął osobisty, rozpoznawalny styl. Wszystkich, choć w różnym stopniu, łączy odchodzenie od ''chropawej'', reportażowej estetyki fotografów ''Świata'' na rzecz starannej kompozycji bliższej artystycznemu reportażowi fotografów agencji Magnum.
Czas trwania: 12 sierpnia - 22 września
od wtorku do niedzieli w godz. 12–20
Gdzie: Zachęta – Narodowa Galeria Sztuki
pl. Małachowskiego 3 w Warszawie

Zobacz także:
Kup obietyw Fujinon, drugi dostaniesz za złotówkę
Aparat BigShot DIY ma uczyć dzieci podstaw technologii
Olympus PEN E-P5 – firmware 1.2
Ricoh GR IV – firmware 2.30
Samyang Tilt-Shift 24mm do Pentaxa
Zestaw Olympus PEN Art Edition dla Harrodsa
Casio EX-ZR800 z 5-osiową stabilizacją
Firmware 1.1 do aparatu COOLPIX P7100
''Żadnych kompromisów'' – Zeiss bloguje o swojej nowej linii obiektywów
Nowe, pojemne dyski Samsung