Jan Bułhak (1876–1950) jest uznany za jednego z najwybitniejszych fotografów oraz animatorów życia artystycznego działających w Polsce w pierwszej połowie XX wieku. Jako wielki miłośnik polskiego krajobrazu wysmakowanymi kadrami rejestrował piękno Wilna i Wileńszczyzny oraz polskich miast. Utrwalone widoki miast i krajobrazy zapisały się w świadomości następnych pokoleń dzięki licznym reprodukcjom fotografii w postaci odbitek, kart pocztowych, diapozytywów oraz upowszechnianiu ich w prasie, katalogach i książkach.


Prezentowana w Gdańskiej Galerii Fotografii wystawa zawiera wykonane w technice bromowej fotografie, karty pocztowe oraz multimedialne wizerunki szklanych diapozytywów autorstwa Jana Bułhaka znajdujące się w Kolekcji Fotografii Kresowej Działu Fotografii Muzeum Narodowego w Gdańsku. Wszystkie prace pochodzą z lat 1910–1934. Z bogatego zbioru fotografii Jana Bułhaka zostały wybrane te, które dotyczą Wilna i Wileńszczyzny i ukazują piękno podwileńskich krajobrazów oraz architekturę miasta, zwłaszcza okolic Ostrej Bramy. Na wystawie zaprezentowane zostały w formie prezentacji multimedialnej wizerunki 40 szklanych diapozytywów z lat 1910–1920. Diapozytywy przedstawiają widoki okolic podwileńskich (jezioro Zielone, Zamek w Trokach) oraz fasady i wnętrza kościołów z ukazanymi detalami architektonicznymi. W zbiorze diapozytywów Jana Bułhaka znajdują się również wizerunki Ostrej Bramy, Pałacu Biskupiego, Uniwersytetu Stefana Batorego z przyległym dziedzińcem Piotra Skargi i Marcina Poczobutta oraz widok Sali Smuglewicza, w której znajdowały się uniwersyteckie czytelnia oraz biblioteka.


Wystawa jest wzbogacona publikacjami autorstwa Jana Bułhaka, takimi jak: Wędrówki fotografa w słowie i obrazie (1935), Fotografia ojczysta (1951) oraz oryginalnym maszynopisem wspomnień Jana Bułhaka pt. Kraj lat dziecinnych, którego jeden z siedmiu egzemplarzy posiada Dział Fotografii Muzeum Narodowego w Gdańsku. Jan Bułhak to wybitny teoretyk i pedagog, który wniósł ogromny wkład w organizację polskiego życia artystycznego skupionego na medium fotograficznym. Jest uznawany za jednego z czołowych polskich piktoralistów i twórcę polskiej fotografii artystycznej. Dzięki jego kontaktom z głównymi przedstawicielami piktoralizmu, zrzeszonymi w Foto-Klubie w Paryżu, Polska zyskała pierwsze teoretyczne rozprawy poświęcone fotografii. W 1929 roku artysta ogłosił termin „fotografika”, który uznano za równoznaczny z pojęciem fotografii artystycznej. Użyte w tytule wystawy sformułowanie „obrazy fotograficzne” sugeruje malarskość prezentowanych fotografii, które są niczym malowane obrazy, z doskonałą kompozycją kadru i mistrzowskim warsztatem. Tymi walorami Bułhak wprowadził fotografię w obszar sztuk pięknych.


Wystawa polskiego artysty ma wartość dokumentalną, historyczną i sentymentalną. Fotograficzne obrazy Jana Bułhaka zarejestrowały Kresy, tereny terytorialnie należące do Polski w czasach II RP (1918–1945), a które po II wojnie wcielone zostały do ZSRR jako część republik Ukrainy, Białorusi i Litwy. Po zakończeniu II wojny światowej wiele polskich rodzin opuściło Wileńszczyznę i zamieszkało w Polsce. Wraz z nimi m.in. na terenie Trójmiasta znalazły się pamiątki rodzinne, albumy z fotografiami. Wiele z tych fotografii zostało podarowanych Gdańskiej Galerii Fotografii, stąd powstała specjalna Kolekcja Fotografii Kresowej, służąca opracowaniu i upowszechnianiu tej tematyki.
Wystawa „Vilna/Wilno/Vilnius i Wileńszczyzna w obrazach fotograficznych Jana Bułhaka” gościła w 2013 roku w Bibliotece Polskiej w Paryżu. Była to pierwsza prezentacja tego niezwykle cennego fragmentu kolekcji Gdańskiej Galerii Fotografii za granicą.



Strona organizatora: www.mng.gda.pl

Zobacz także:
Vytautas V. Staniosis w Starej Galerii ZPAF
Wystawa prac Artura Leończuka w Galerii Obok ZPAF
Atchafalaya–w królestwie mokradeł. Fotografie Krzysztofa Muskalskiego
Zbigniew Podsiadło i Dominika Dzierżymirska-Podpłomyk- wystawa fotografii pt. "Mistrz i uczeń"
"24 części"-wystawa fotografii Katarzyny Łaty-Wrony