Wystawa fotografii Tomasza Torbusa „Twarze świata” we wrocławskim Muzeum Architektury to pasjonująca podróż w świat urzekających krajobrazów i egzotycznych obyczajów, wyprawa do tajemniczych i rzadko uczęszczanych przez turystów zakamarków. Gwatemala, Tanzania, Indonezja, Meksyk, Kenia, Syria, Iran, Kambodża – te i wiele innych krajów na niemal wszystkich kontynentach to kolejne punkty na autorskiej mapie wędrówek Tomasza Torbusa, której wytyczanie rozpoczął na początku lat dziewięćdziesiątych XX wieku. To, co jednak w owych podróżach najważniejsze, bez względu na szerokość geograficzną, to mieszkańcy tych miejsc. To człowiek jest zawsze głównym bohaterem prac fotografa, wyzwaniem i zagadką dla autora.

Twarze świata, Iran, fot. Tomasz Torbus

Tekst Marii Poprzęckiej o zdjęciach Tomasza Torbusa: Podróżowanie uczy gubić się po drodze, czuć cudzoziemcem w życiu, również we własnym domu, lecz bycie cudzoziemcem pośród cudzoziemców to może jedyny sposób by stać się naprawdę braćmi. Dlatego celem podróży są ludzie… - pisze Claudio Magris, pisarz chętnie przywoływany przez podróżników poddających swój podróżniczy nałóg autorefleksji. „Celem podróży są ludzie” - to zdanie trafnie określa podróżowanie Tomasza Torbusa. Bohaterami jego zdjęć – „z architekturą w tle” – są właśnie ludzie. Torbus podróżuje od dawna i daleko, więc przywożone przez niego zdjęcia to obrazy z Indii, Libii, Kambodży, Tybetu, Gruzji, Mali, Etiopii, Jemenu… Wszędzie jednak człowiek okazuje się ważniejszy od cudów natury, zabytków klasy zero czy dzieł sztuki. Sławny grobowiec Tadż Mahal to zaledwie zarys kopuły wyzierający spoza roześmianych twarzy hinduskich dziewcząt. Pierzeja falujących różowych fasad służy wyłącznie lokalizacji wspaniałego portretu ulicznego fotografa prezentującego swój archaiczny sprzęt – wiemy, że jesteśmy w indyjskim Dżajpurze. Piramida i sfinks w Gizie jak mgliste widma majaczą za plecami uzbrojonego strażnika.
(…) Kultywując „sztukę podróżowania” Tomasz Torbus stara się właśnie poprzez aparat kształtować i notować swój „szczególny rodzaj kontaktu z otoczeniem”. Jego widzenie pozostaje nie ograniczone przez horyzont widzialności ukształtowany przez turystyczną reklamę, obraz sklejony z albumów, folderów, internetowych przeglądarek, dobrze utrwalony w kulturowej pamięci.
(…) Podróżujący swoimi drogami i na swój sposób Tomasz Torbus i tutaj zachowuje niezależność. Patrzy wprost na ludzi. Patrzy na ich twarze. I widzi jak „twarzą w twarz”, a nie jak w zapośredniczonym przez cudze spojrzenia i obrazy zwierciadle. Nie czuje sprzeczności między wskazywanymi przez Susan Sontag dwoma imperatywami fotografii: upiększaniem i prawdomównością. Przecież, co piękne, to też prawdziwe, a co prawdziwe to piękne.

Twarze świata, Etiopia, fot. Tomasz Torbus

Tomasz Torbus – historyk sztuki, profesor nadzwyczajny w Instytucie Historii Sztuki Uniwersytetu Gdańskiego, a z zamiłowania podróżnik i fotograf. Studia rozpoczął w 1980 r. w IHS Uniwersytetu Warszawskiego, po wprowadzeniu stanu wojennego usunięty z listy studentów. Naukę kontynuował za granicą, na Uniwersytecie Hamburskim, gdzie studiował historię sztuki, etnologię i archeologię prekolumbijską. Autor doktoratu na temat grupy około 40 konwentualnych zamków krzyżackich w państwie zakonnym Prus. Od 2010 roku jest profesorem nadzwyczajnym Uniwersytetu Gdańskiego, gdzie systematycznie bada manierystyczną i barokową architekturę publiczną tzw. Złotego Wieku (ratusze, bramy miejskie, twierdze, bastiony, budynki bractw, dwory i arsenały), z naciskiem na ikonografię polityczną w dekoracji tych budowli. Prywatnie dużo podróżuje i fotografuje.