A. Pierwotne oznaczenie lustrzankowego bagnetu Nikona, który jednak ogólnie przyjęło się określać bagnetem F – od nazwy pierwszej profesjonalnej lustrzanki Nikona z 1959 roku. Najczęściej używa się go do określenia obiektywów wyprodukowanych przed 1979, czyli tzw. pre-AI (powstało 25 modeli tego typu, z odmianami typu K – 37). Ich charakterystycznym elementem są widełki służące do przeniesienia wartości przysłony do korpusu. Bez problemu współpracują tylko z profesjonalnymi korpusami F, F2 oraz Nikkormatami. Ich założenie do współczesnej lustrzanki (z wyjątkiem profesjonalnych F4, F5, F6) spowoduje uszkodzenie korpusu! Zobacz artykuł: Co znaczą magiczne symbole DX, VR, G, AI-S, czyli oznaczenia obiektywów Nikona?

A. Pierwsza seria obiektywów Pentaxa z 1983 roku, która umożliwia korpusowi pracę w trybie priorytetu czasu ekspozycji oraz pełnej automatyki. Na pierwszy rzut oka wyróżniają się one jedynie dodatkową pozycją A na pierścieniu przysłony (należy go w tym położeniu ustawić by działały wspomniane automatyki ekspozycji). Zmiany objęły jednak również mocowanie bagnetowe (ta odmiana nazywa się KA) – od tej pory ruch dźwigni domykającej przysłonę jest proporcjonalny do ustawianego otworu względnego. Na bagnecie pojawiły się również styki elektryczne (w innym położeniu, niż w bagnecie KF!), które przekazują pomiędzy obiektywem i korpusem szereg informacji, niezbędnych do pracy w trybach P i Tv. Te obiektywy pracują poprawnie w wszystkimi korpusami, chociaż z niektórymi tylko przy pierścieniu przysłony ustawionym w położeniu A. Zobacz też artykuł: Co do czego pasuje – przewodnik po bagnetach i oznaczeniach obiektywów Pentaxa.

Aberracja chromatyczna (barwna). Wada obiektywu spowodowana rozszczepieniem światła, w wyniku czego powstają barwne obwódki, między innymi wokół kontrastowych obiektów (np. gałęzi na tle nieba). Korekcję aberracji chromatycznej umożliwiają obiektywy z achromatycznym lub apochromatycznym układem soczewek. Skutki tej wady można częściowo zniwelować w programach graficznych. Przeczytaj artykuł: Potrójne widzenie, czyli skąd się bierze aberracja chromatyczna.

Aberracja geometryczna. Patrz: Dystorsja.

Aberracja sferyczna. Wada optyczna wynikająca z odmiennego stopnia załamywania promieni świetlnych w różnych częściach soczewki (lub grupy soczewek). Aberracja sferyczna objawia się spadkiem ostrości obrazu, a koryguje się ją w obiektywach przez właściwy dobór krzywizn soczewek i łączenie ich w odpowiednie grupy – wada ta jest tym trudniejsza do usunięcia, im większą (w stosunku do ogniskowej) średnicę ma układ optyczny. Efekt tej wady można także niwelować przez zmniejszenie otworu przysłony, które powoduje zawężenie wiązki światła. Przeczytaj artykuł: Soczewki asferyczne – chwyt marketingowy czy rzeczywista innowacja.

Aberracje. Błędy optyczne (wady soczewki) objawiające się zniekształceniem ostrości, barw lub geometrii obrazu. Można je skorygować, a czasem nawet wyeliminować, za pomocą odpowiedniej (wielosoczewkowej) konstrukcji układu optycznego, silnego przymknięcia przysłony, a także odpowiednich funkcji programów graficznych.

Achromat. Układ optyczny (obiektywowy) mający za zadanie likwidację aberracji chromatycznej przez zastosowanie elementów z dwóch gatunków szkła o różnych współczynnikach załamania światła i różnej dyspersji, np. rozszczepiającej (ujemnej) soczewki z flintu i skupiającej (dodatniej) z kronu, sklejonych razem. Achromat likwiduje aberrację chromatyczną tylko dla dwóch barw – czerwonej i niebieskiej. Pierwsze achromaty skonstruowane zostały przez Anglika Chestera Halla w 1829 roku. Przeczytaj artykuł: Potrójne widzenie, czyli skąd się bierze aberracja chromatyczna?

AD. (Anomalous Dispersion) Oznaczenie obiektywów Tamrona z soczewkami wykonanymi ze specjalnego rodzaju szkła niskodyspersyjnego o nietypowej charakterystyce rozszczepienia światła. W przeciwieństwie do zwykłego szkła optycznego, współczynnik rozszczepienia dla środkowej części widma (żółto-zielonej) jest znacznie większy, niż dla obszarów krańcowych (czerwono-pomarańczowego oraz niebiesko-fioletowego). Łącząc elementy ze szkła AD z innymi rodzajami szkła można kontrolować stopień rozszczepiania światła w układach optycznych, a co za tym idzie, unikać aberracji chromatycznej. Zobacz też artykuły: Oznaczenia obiektywów Tamron oraz Potrójne widzenie, czyli skąd się bierze aberracja chromatyczna?

AD-Hybrid. (Tamron) Symbol hybrydowych, szklano-plastikowych soczewek asferycznych, w których szklana baza wykonana jest ze szkła tylu AD. Zobacz też artykuł Oznaczenia obiektywów Tamron.

Adaptall. System wymiennych bagnetów obiektywowych wprowadzony przez Tamrona. Umożliwiał stosowanie jednego obiektywu z korpusami różnych producentów, został jednak zarzucony wraz z upowszechnieniem się obiektywów i korpusów AF, wymagających przeniesienia pomiędzy nimi napędu autofokusa i sygnałów elektrycznych. Zobacz też artykuł: Oznaczenia obiektywów Tamron

ADI. System pomiaru światła błyskowego opracowany przez Minoltę, obecnie stosowany w lustrzankach cyfrowych Sony Alpha. System ADI uwzględnia w obliczeniach odległość od fotografowanego obiektu, posiłkując się informacją o dystansie ostrzenia przekazaną przez obiektyw typu D. Podobnie jak w wypadku systemów E-TTL Canona oraz i-TTL i D-TTL Nikona, do oceny wymaganego oświetlenia sceny wykorzystywana jest seria przedbłysków pomiarowych.

ADR. (Aperture Direct Readout) Specyficzny dla części manualnych korpusów Nikona sposób wyświetlania w wizjerze ustawionej na obiektywie przysłony – jest ona odczytywana bezpośrednio z pierścienia przysłony przez specjalne okienko i widoczna obok matówki (pierwsze korpusy, które miałey tę funkcję to F2A, F2AS i FM). W tym celu na pierścieniu przysłony począwszy od serii obiektywów AI (1977) aż do dzisiejszych AF-D nanoszona jest druga seria oznaczeń. Warto zwracać uwagę na ten detal, gdyż wskazuje on na to, że dany obiektyw można bezpiecznie zamontować na współczesnym korpusie.
Dodatkowa skala wartości przysłony – ADR – jest wciąż nanoszona na wszystkie obiektywy z pierścieniem przysłony, chociaż żaden z produkowanych obecnie korpusów tego nie wymaga. Zobacz też artykuł: Co znaczą magiczne symbole DX, VR, G, AI-S, czyli oznaczenia obiektywów Nikona?

AF. (Nikon) Ten symbol nosiły pierwsze obiektywy przeznaczone do lustrzanek z autofokusem, produkowane od 1986 roku. Przeniesienie napędu AF jest mechaniczne, informacja o ustawionej przysłonie i ogniskowej jest przesyłana elektronicznie, za pośrednictwem pięciostykowego złącza. Są to pierwsze obiektywy wyposażone w tzw. CPU – elektroniczny układ odpowiedzialny za wymianę informacji pomiędzy aparatem i obiektywem. Każdy obiektyw Nikona ma w CPU zaszytą unikatową sygnaturę, dzięki czemu korpus "wie", jaki obiektyw został do niego podłączony. Poza brakiem widełek łączących ze światłomierzem typu Photomic, są one zgodne mechanicznie z serią AI-S. Obiektywy typu AF współpracują ze wszystkimi współczesnymi korpusami, poza modelem D40, w którym konieczne będzie ręczne ostrzenie. Zobacz artykuł: Co znaczą magiczne symbole DX, VR, G, AI-S, czyli oznaczenia obiektywów Nikona?

AF-D. (Nikon) Nieoficjalne określenie obiektywów AF typu D.

AF-G. (Nikon) Nieoficjalne określenie obiektywów AF typu G.

AF-I. (Nikon) W ten sposób oznaczone były pierwsze obiektywy Nikona (1992) wyposażone we wbudowany wewnętrzny napęd AF. Chociaż były to szybkie silniki bezrdzeniowe, sposób przełączania pomiędzy ogniskowaniem ręcznym a automatycznym był dość niewygodny. Wraz z ich wprowadzeniem na bagnecie pojawiły się kolejne styki zapewniające zasilanie i sterowanie napędu AF – jest ich razem dziesięć. Obiektywów tej serii powstało tylko cztery – są to drogie i rzadko dziś spotykane jasne teleobiektywy. Zobacz artykuł: Co znaczą magiczne symbole DX, VR, G, AI-S, czyli oznaczenia obiektywów Nikona?

AF-S. Symbol określający drugą generację obiektywów Nikona z silnikiem pierścieniowym, określanym jako SWM (Silent Wave Motor), wprowadzoną w 1999 roku. Zasadniczą różnicą w stosunku do szkieł serii AF-I jest możliwość łatwego ręcznego przeostrzenia w dowolnej chwili, przynajmniej w pełnej wersji napędu SWM. Chociaż nie dowiemy się tego z oznaczenia obiektywu, tańsze szkła typu AF-S wyposażone są w uproszczoną wersję napędu SWM, która nie zapewnia ani wewnętrznego ogniskowania, ani możliwości ręcznego przeostrzania w trybie AF. Zobacz artykuł: Co znaczą magiczne symbole DX, VR, G, AI-S, czyli oznaczenia obiektywów Nikona?

AF-Stop. Funkcja długich teleobiektywów Canona, Nikona i Olympusa pozwalająca na szybkie, tymczasowe odłączenie napędu autofokusa. Dokonuje się tego wciskając jeden z czterech przycisków rozmieszczonych na przedniej części obiektywu.

AFD. (Arc Form Drive) Tak określany jest najstarszy sposób napędu AF obiektywów Canona, czyli zwykły silnik elektryczny. Zobacz także artykuł: Oznaczenia obiektywów Canona dla systemu EOS

AI. (Automatic Indexing) Oznaczenie najstarszej serii obiektywów Nikkor, które można bezpiecznie montować na współczesnych korpusach Nikona. Pierwsze z nich pojawiły się w 1977 roku. Najważniejsza modyfikacja w stosunku do szkieł A (tzw. pre-AI) polega na tym, że ustawiona wartość przysłony jest przez korpus odczytywana za pośrednictwem wycięcia na pierścieniu przysłony, a nie charakterystycznych "widełek", które jednak pozostawiono dla zapewnienia współpracy z Nikonami F i F2. Na wspomnianym pierścieniu pojawia się też zaczep dla sterownika przysłony, który dla większości dzisiejszych korpusów pełni zupełnie inną funkcję – informuje aparat, że pierścień został domknięty do maksymalnej wartości, co jest niezbędne dla działania układu pomiaru ekspozycji i sterowania otworem przysłony. Zobacz artykuł: Co znaczą magiczne symbole DX, VR, G, AI-S, czyli oznaczenia obiektywów Nikona?

AI-S. (Nikon) Oznaczenie zmodyfikowanej wersji bagnetu AI, która pojawiła się w związku z wprowadzeniem automatyki typu Program i priorytet czasu (1982). W tej wersji (i wszystkich późniejszych), przemieszczenie dźwigni domykania przysłony o określony kąt powoduje przymknięcie przysłony do określonej wartości. Pozwala to korpusowi sterować otworem przysłony bez pośrednictwa pierścienia nastawczego. Mechanicznie od szkieł AI obiektywy AI-S różnią się niewielkim wgłębieniem bagnetu, informującym korpus o rodzaju założonego obiektywu. Zobacz artykuł: Co znaczą magiczne symbole DX, VR, G, AI-S, czyli oznaczenia obiektywów Nikona?

Altana. Rodzaj dawniejszego atelier z oszkloną ścianą i sufitem przesłanianymi kotarami, bez oświetlenia sztucznego. Dziś w związku z rozwojem oświetlenia elektrycznego wyszły z użytku.

Ambrotypia. Jedna z dawnych pozytywowych technik fotograficznych, pozwalających uzyskać jeden unikalny obraz. Obrazy tego rodzaju były często kolorowane.

Anaglif. Obraz przestrzenny (stereoskopowy) powstały na skutek obserwacji dwóch obrazów o różnej barwie, zarejestrowanych z pewnym przesunięciem względem siebie i nałożonych na siebie. Obraz stereoskopowy powstaje podczas oglądania takiej pary zdjec przez filtry (zwykle czerwony i niebieski) zamontowane w oprawce okularów. Dzięki filtrom każde oko widzi tylko jedno zdjęcie, co daje wrażenie widzenia stereoskopowego.

Anastygmat. Układ optyczny eliminujący astygmatyzm oraz inne wady optyczne dzięki zastosowaniu kombinacji soczewek o odpowiednich kształtach oraz wykonanych z różnych rodzajów szkła optycznego, charakteryzujących się odmiennym współczynnikiem załamania światła. Pierwszy anastygmat zaprojektował w roku 1889 P.Rudolph, a rok później został on wykonany pod nazwą Protar przez Zeissa. Najbardziej znanym anastygmatem jest skonstruowany również przez Rudolpha w 1902 roku Tessar.

Apertura. Patrz: Przysłona.

Aplanat. Układ obiektywowy złożony z dwu symetrycznych achromatów, eliminujący większość błędów odwzorowania pojedynczej soczewki z wyjątkiem astygmatyzmu i komy. Do czasu wynalezienia anastygmatu był to najdoskonalszy obiektyw fotograficzny. Jego twórcą jest A. Steinheil (1866 rok).

APO. (Apochromatic) Symbolem tym oznaczane są obiektywy o konstrukcji apochromatycznej zawierające elementy ze szkła o niskiej dyspersji. Budowa taka pozwala zminimalizować występowanie aberracji chromatycznej, czyli defektu obrazu objawiającego się powstawaniem barwnych obwódek wokół kontrastowych krawędzi obrazu. Zobacz również artykuł: Oznaczenia obiektywów Sigma.

Apochromat. Układ optyczny (obiektywowy) eliminujący aberrację chromatyczną drugiego rzędu (wtórne widmo w ognisku promieni zielonych). Zbudowany jest z soczewek wykonanych z różnych gatunków szkła optycznego (kronu i flintu, współcześnie również nowoczesnych odmian szkła o niskiej dyspersji) o różnych współczynnikach załamania, jak również z kryształów fluorytu. Zobacz artykuł: Potrójne widzenie, czyli skąd się bierze aberracja chromatyczna?

APS. (Advanced Photo System) Format małoobrazkowych materiałów światłoczułych wprowadzony w 1996 roku przez Kodaka, Fujifilm, Minoltę, Nikona i Canona. Gówna ideą przyświecającą jego powstaniu było opracowanie nowego systemu fotograficznego, przeznaczonego dla użytkowników amatorskich. U podstaw nowego systemu legło założenie, że amatorzy nie wykonują dużych powiększeń, zatem można zredukować rozmiary klatki filmu, a co za tym idzie, również obiektywu i całego aparatu. O ile założenie to sprawdziło się w pewnym stopniu w wypadku aparatów kompaktowych, to idea wprowadzenia formatu APS do lustrzanek okazała się całkowitą klapą, gdyż w większości implementacji wymagało to opracowania zarówno nowych korpusów jak i obiektywów. Gwoździem do trumny analogowego systemu APS stało się upowszechnienie tanich, amatorskich kompaktów cyfrowych, które przeznaczone były dla tego samego odbiorcy. Dziś jedyną pozostałością systemu APS są wielkości matryc stosowanych przez Canona w amatorskich lustrzankach cyfrowych, APS-C oraz APS-H.

APS-C. (Classic) Jeden z formatów kadru w systemie APS. Wymiary klatki wynoszą 25,1 x 16,7 mm. Format ten był podstawą dla określenia wymiarów matryc stosowanych w amatorskich lustrzankach Canona, stąd powszechnie stosowany jest na określenie formatu przetworników mniejszych 1,6x niż klatka filmu małoobrazkowego, w tym również innych producentów.

APS-H. (High Definition) Wersja formatu APS o rozmiarach klatki 30,2 x 16,7 mm i proporcjach kadru 16:9, przeznaczona do wykonywania odbitek dużego formatu. Symbolem tym określany jest również format matrycy stosowanej w profesjonalnych lustrzankach Canona serii EOS 1D. Chociaż rozmiary zastosowanej w nich matrycy są inne (29 x 19 mm), ta sama jest jej przekątna, zatem formalnie oferują one ten sam kąt widzenia, i dla jego określenia wymagają uwzględnienia współczynnika wydłużenia ogniskowej równego 1,3x.

APS-P. (Panoramic) Panoramiczna wersja formatu APS o rozmiarach klatki 30,2 x 9,5 mm i proporcjach kadru 3:1.

Argentotypia. Dawna metoda kopiowania fotograficznego wynaleziona w 1842 roku przez J. F. Herschela, stosowana na papierach z warstwą światłoczułą zawierającą obok soli srebrowych również sole żelazowe; obrazy wykonywane tą metodą odznaczały się dużą dokładnością (oddaniem szczegółów).

ASP. Patrz: Aspherical.

Aspherical. Oznaczenie obiektywów wyposażonych w soczewki asferyczne. Zastosowanie takich elementów pozwala skorygować aberrację sferyczną, na wystąpienie której szczególnie narażone są jasne, szerokokątne zoomy. Dodatkową korzyścią wynikającą z zastosowania soczewek asferycznych jest łatwiejsze uzyskanie równomiernego rozkładu światła w kadrze oraz skorygowanie zniekształceń geometrycznych. Stosowane przez Tokinę elementy asferyczne to tłoczone soczewki szklane produkowane we współpracy z koncernem Hoya – jednym z największych dostawców szkła optycznego. Zobacz też artykuł: Soczewki asferyczne – chwyt marketingowy czy rzeczywista innowacja?

Astygmatyzm. Wada optyczna pojedynczych soczewek oraz prostych układów optycznych. Polegająca na tym , że promienie światła wychodzące z jednego punktu i padające skośne do osi optycznej soczewki (obiektywu), po przejściu przez układ optyczny, nie przecinają się w jednym punkcie, lecz wzdłuż dwu prostopadłych do siebie odcinków, położonych w pewnej odległości od siebie. Astygmatyzm powoduje nieostrość oraz zniekształca obraz. Można go w pewnym stopniu zlikwidować stosując mały otwór przysłony lub w dużym stopniu - przez zastosowanie odpowiednich układów optycznych zwanych anastygmatami. Charakterystycznym objawem astygmatyzmu są dodatkowe "promienie" świetlne widoczne w sąsiedztwie jasnych elementów zdjęcia (słońca, reflektorów, gwiazd). Natężenie astygmatyzmu zależy od średnicy soczewki (obiektywu) i wzrasta wraz z oddalaniem się od centrum obrazu. Układ optyczny wolny od astygmatyzmu to anastygmat.

Atelier. Pomieszczenie przeznaczone do wykonywania zdjęć, przeważnie w świetle sztucznym. Najprostsze atelier portretowe znajduje się w każdym zakładzie fotograficznym. Budowane są także atelier o dużej kubaturze, wyposażone w specjalną instalację oświetleniową: reflektory, strumienice, parasole, ekrany (tła), projektory zwykłe oraz do projekcji wstecznej, lampy ogólnego oświetlenia, podnośniki i platformy dla aparatu fotograficznego, itp. W takim atelier mogą być wykonywane zdjęcia mody, całych grup modelek, portrety, zdjęcia reklamowe. Do czasu szerokiego rozpowszechnienia oświetlenia elektrycznego jako atelier służyły tak zwane altany. Dziś atelier jest zwykle znane pod nieco mylącym określeniem studio.

Autofocus (AF). System aparatu, nastawiający – w sposób automatyczny – ostrość na obiekcie, na który fotograf skierował jeden z punktów AF. W celu właściwego wysunięcia obiektywu system ten wykorzystuje silnik elektryczny wbudowany w obiektyw lub aparat.

Av. (Aperture value) Patrz: Priorytet przysłony.