Jeden zamiast wielu – format DNG
Problem z dużą liczbą niezgodnych ze sobą formatów RAW (często ta niezgodność objawia się nawet wśród aparatów jednego producenta) zauważyła również firma Adobe, która od kilku już lat rości sobie pretensje do hegemonii na rynku komputerowej obróbki obrazu – w tym również fotografii. Dwie największe bolączki twórców kolejnych wersji Lightrooma oraz ACR’a, czyli rosnąca niekompatybilność kolejnych formatów RAW oraz przykry zwyczaj zatajania części specyfikacji przez niektórych producentów (firma Adobe nieoficjalnie przyznaje, że do niedawna w przypadku plików CR2 Canona jej inżynierowie musieli wręcz łamać wprowadzone przez tego producenta zabezpieczenia i szyfrowania danych) doprowadziły do prostego wniosku: rynek fotograficzny potrzebuje jednego otwartego, rozwojowego standardu plików RAW, który jednak będzie miał zapewnioną wzajemną kompatybilność pomiędzy starszymi i nowszymi modelami aparatów. Tak powstały zręby formatu DNG (Digital Negative), który w 4 lata po powstaniu nareszcie zaczyna zdobywać sobie popularność. Duży wpływ na ten stan rzeczy ma z pewnością rosnąca popularność aplikacji Adobe Lightroom, która – co jest oczywiste – bardzo chętnie obsługuje pliki w formacie DNG.

Adobe DNG Converter odznacza się czytelnym i skromnym interfejsem użytkownika. Jego poznanie oraz regularne użytkowanie nikomu nie powinno nastręczyć trudności.

Konwersję posiadanych zbiorów fotograficznych do tego formatu umożliwia darmowa aplikacja firmy Adobe rozpowszechniana wraz z Adobe Camera Raw – DNG Converter (w wersjach dla systemów z rodzin Windows oraz Mac OS X). Umożliwia ona szybkie i automatyczne przerobienie wszystkich posiadanych zdjęć w formatach RAW do plików DNG. Co zyskuje na tym fotograf? Wbrew pozorom całkiem sporo. Przede wszystkim jednolitość biblioteki – niezależnie od tego, ile razy zmienimy aparat, wszystkie nasze zdjęcia będą miały taką samą postać, co ułatwia katalogowanie. Po drugie możemy być pewni, że za 10 lat format nie umrze śmiercią naturalną (jak to miało miejsce np. z CRW, czyli pierwszym formatem RAW Canona) i przyszłe aplikacje fotograficzne przestaną rozpoznawać część naszej kolekcji. Po trzecie wreszcie, format DNG został opracowany z myślą o mniej wydajnych komputerach, przez co jego wymagania sprzętowe w kwestii dekodowania i edycji zdjęć są stosunkowo niewielkie.
Format DNG jest również remedium na pewną bolączkę użytkowników Photoshopa, czyli przykry zwyczaj firmy Adobe dotyczący „zapominania” o użytkowników starszych wersji ich oprogramowania. O co tu chodzi? Załóżmy, że od kilku już lat używamy Photoshopa CS2 i jesteśmy z tej wersji całkowicie zadowoleni – nie widzimy powodu, aby wydawać grubo ponad tysiąc złotych na aktualizację do najnowszej edycji CS4. Niestety nabywamy wymarzonego Canona 50D i okazuje się, że Photoshop, a ściślej mówiąc współpracujący z nim ACR nie odczytuje jego plików RAW. Jest gorzej, niż myślimy, ponieważ nowa wersja ACR o numerze 5.1 nie współpracuje z Photoshopem CS3, CS2 ani starszymi – wyłącznie z CS4. Możemy jednak pobrać ją i skorzystać z aplikacji DNG Converter, aby zapisać nasze zdjęcia w formacie DNG, który już bez problemu zostanie odczytany przez naszego Photoshopa uzbrojonego w przestarzałą wersję ACR’a.

Przyspiesz komputer i zarezerwuj miejsce na dysku
Czy wobec tak licznych zalet formatu RAW należy z niego zawsze i bezdyskusyjnie korzystać? Otóż nie. Format ten – jak każdy inny zresztą – ma swoje wady. Pierwsza i największa jest związana z jego podstawową zaletą: to nie jest tzw. finalny format zdjęć, lecz roboczy. Oznacza to, że zdjęcia w formacie RAW wprawdzie łatwiej poddają się edycji, ale też muszą być jej poddawane. Jeżeli fotografujemy dużo i często, to konieczność indywidualnego przyjrzenia się każdemu wykonanemu zdjęciu z osobna po pewnym czasie stanie się męcząca.

Dziesięć tysięcy w większości nie obrobionych zdjęć na dysku twardym – koszmar każdego fotografa i gehenna autora tego artykułu. Większość fotografii zapisana w formacie DNG. Łączna objętość: około 66 gigabajtów.

Pliki RAW zajmują bardzo dużo miejsca na karcie pamięci aparatu oraz dysku twardym komputera – w praktyce jest to 4-5 razy więcej, niż zajmowałyby słabo skompresowane zdjęcia w formacie JPEG o takich samych rozmiarach. Samo ich dekodowanie również wymaga od komputera większej mocy obliczeniowej i trwa dłużej, choć jest od tego pewien wyjątek – niemal wszystkie formaty RAW zapisują obok "surowej" informacji o zdjęciu również jego miniaturę i ta właśnie miniatura jest wyświetlana podczas oglądania zdjęć w programach takich jak IrfanView, czy inne przeglądarki odczytujące pliki RAW. Można wówczas odnieść wrażenie, że zdjęcia te są czytane szybciej, niż ich JPEG’owe odpowiedniki. Problem objętości plików jest szczególnie widoczny zwłaszcza obecnie, gdy rozdzielczość matryc aparatów przekroczyła już granice zdrowego rozsądku.
RAW jest również kłopotliwy dla samego aparatu. Duża ilość danych, jakie musi zapisać na karcie nasz sprzęt sprawia, że w trybie tym aparat mieści mniej zdjęć w buforze, przez co jest mniej wydajny w trybie seryjnym. To tłumaczy, dlaczego fotoreporterzy prasowi rezygnują z zapisu w tym formacie i w swojej codziennej pracy "trzaskają" JPEG’i tysiącami.

RAW tylko pomaga – nie zastępuje mózgu
Przy wszystkich zaletach formatu RAW należy pamiętać, że nie jest to cudowna metoda na uzyskanie świetnych zdjęć, jeżeli nie potrafimy ruszyć głową przed wyzwoleniem migawki. To prawda – RAW pozwala zrobić ze zdjęciem znacznie więcej, niż plik JPEG. Pozwala również w domowym zaciszu przeprowadzić te operacje, które przy zwyczajnym fotografowaniu zachodzą jeszcze w aparacie. Jednak nie pomoże on nam jeżeli zdjęcie będzie źle skomponowane i naświetlone – a te dwa elementy zawsze w fotografii były i będą najważniejsze. Pamiętajmy o tym, gdy uzbrojeni w tę nową broń wyjdziemy w plener w poszukiwaniu tematów do zdjęć. Życzę udanych łowów.

Zobacz także:
ABC fotografii – ujarzmiamy kolory
Poznaj swoją lustrzankę: metody pomiaru światła
Recenzja: Adobe Photoshop Elements 7
Warsztat: Usuwanie niepożądanych elementów obrazu
ABC fotografii – rodzaje kadrów
ABC fotografii – kompozycja
ABC fotografii – perspektywa
Aparat na wakacje: kompakt, lustrzanka czy bezlusterkowiec?
Do czego służy i jak działa przysłona?
ABC fotografii – do czego służy bracketing?
Ile naprawdę widzi aparat, czyli kąt widzenia obiektywu
Aparat w okularach, czyli ABC filtrów optycznych
Ekspozycja zdjęcia (EV), czyli podstawa fotografii
Balans bieli i temperatura barwowa w praktyce
OBALAMY MITY: Głębia ostrości w lustrzankach cyfrowych
Megapiksele, kolory i szumy - czyli wszystko o matrycach aparatów
Co widzi obiektyw, a co zobaczy matryca?